سلمانی:در شوش قدیم و حتی بعضی از امروزی ها از این واژه استفاده کرده و می کنند.سلمانی همان آرایشگری است که نشان دهنده ی تاریخی قدیمی در شوش است.گاه نام افراد شاغل در این کار را با کنار هم گذاشتن سلمانی نشان می دادند.به طور مثال حسن سلمانی فردی بود که کار آرایشگری را انجام می داد.در کنار این اصطلاح می توان از کلمه ی دله نیز استفاده کرد که معنای آن خاص است.
این اصطلاح در ابتدای این حرفه در شوش رایج بود.من تصاویری از این مورد را در اختیار دارم که نشان می دهد آرایشگرهای سیاری بودند که این کار را بدون مکانی خاص یا مغازه ای معین انجام می دادند.فردی را که قرار بود آرایش نماید یا ریش خود را بتراشد بر روی حلبی یا دله می نشاندند و سپس مشغول اصلاح سر و صورت او می شدند.از این نظر به سلمانی های دله معروف بودند.
پرداختن به تاریخ آرایشگری در شوش شامل هر دو می شود.با این توضیح که بعضی از این افراد ابتدا دله ای بودند و سپس مغازه دار گردیدند.طبیعی است که وسایل آرایشی آن ها هم جمعی و دارای شکلی ابتدایی بود.به طور مثال تیغ های سلمانی با تسمه که نوعی چرم کمربند مانند بودند تیز می شدند.گاه صورت های خونی هم نشان دهنده ی عدم دقت در تراشیدن می شد.برای رفع این مشکل هم پنبه گذاری بر صورت ،اصل و اساس رضایت می گردید.
در به کار گیری واژه ی دلاک می توان توضیح داد که از میان آرایشگران افرادی بودند که علاوه بر مغازه به اصلاح افراد بزرگ علمی مانند آیت الله نبوی یا بزرگان ایل مانند سیف الله خان فیلی در حمام می پرداختند و لذا به آن ها دلاک می گفتند که نشان دهنده ی اعتماد خاص به این نوع افراد بود.البته چنین اشخاصی اجازه ختنه کردن نیز داشتند.شابد مهم ترین آن ها در شوش مرحوم حاج کاظم باقری باشد که مردی مومن و مورد اعتماد بود.
تاریخ آرایشگری در شوش با ذکر نام عبده ی سلیمانی آغاز می شود.او را باید اولین سلمانی نامید.مغازه ی او روبروی پاسگاه ژاندارمی و نبش خیابان فرعی قرار داشت.مغازه ی آن روز او در حال حاضر تبدیل به فروش وسایل الکتریکی عطوان شده است.
از مشهدی علی چهره نما نیز می توان نام برد که او نیز از قدیمی ترین سلمانی ها بود.ابتدا روبروی داروخانه ی دانیالی و نبش خیابان دانیال کار می کرد و سپس به پایین تر نقل مکان نمود.من شخصا او را می شناختم و چند بار نزد وی آرایش نمودم.
از افراد دیگری که می توان نام برد مرحوم حاج حسن حیدر علی پور پدر شهید است.او نیز ابتدا به جای مرحوم عبده ی سلمانی مشغول کار شد و سپس نقل مکان نمود.او را نیز می توان از قدیمی ها ذکر کرد.
از مهم ترین سلمانی های سیار یا همان دله می توان به مرحوم رمضان حسین جوهر نام برد که مردی مهربان و سخت کوش بود و بیشترین زمان خود را در کوچه ی روبروی بانک ملی می گذراند و امرار معاش می کرد.او اصالتا دزفولی بود اما عمر خود را در اهواز گذرانده و در دهه ی هفتاد در شوش به رحمت ایزدی پیوست.
از دو برادر معروف نیز می توان نام برد که ساکن در شوش بودند.یکی مرحوم حاج کاظم باقری و دیگری برادرش حاج رحیم باقری معروف به خرمی است.رحیم نزد برادرش بزرگترش این حرفه را آموخت و سپس مغازه ای روبروی پاسگاه تاسیس کرد و مدت ها در آنجا بود و حتی فرزندانش نیز به این کار مشغول گشتند.یکی از معروف ترین شاگردان او حسن شریفی مقدم است که اولین بار در شوش آرایشگاهی مدرن را ایجاد کرد و به آلونک مشهور شد.
مرحوم حاج کاظم که مردم بیشتر او را می شناختند روبروی حسینیه ی اعظم دکانی داشت و به کار ختنه نیز می پرداخت.او علاوه بر این، به لقب دلاک نیز نامیده می شد و به دلیل خوش رفتاری ،اکثر آرایش های سنتی مربوط به طوایف را در سه روز یا چله مرحومین را انجام می داد.
مرحوم رمضان نصیر گلی را می توان در همین راستا مورد توجه قرار داد.مغازه ی او بغل درب اصلی حرم دانیال قرار داشت و معمولا مسئولین نزد او آرایش می کردند.شاگردانی داشت که هر دو دامادهای او شدند و کار را به رونق کشاندند.شاید معروف ترین آن ها مرحوم حسن پورطالب باشد که به رحمت ایزدی پیوست.
خاطرات شهر در مورد سلمانی ها را می توان با ذکر دو فرد دیگر به پایان رساند.البته این بدان معنا نیست که موضوع سلمانی در تاریخ شوش تمام شده است بلکه معنای این سخن آن است که شوش مملو از انسان هایی بوده که همه پاک و زحمت کش بودند و نباید فراموش شوند.
مرحوم محمدی قهرودی که جنب مسجد جامع مغازه داشت .مشهورترین شاگردان او حاج عبدالرضا یاحسن است. البته بعدا تغییر شغل داد و همراه با دوستان به صید ماهی در کرخه و شاورر پرداخت و دیگری مرحوم حاج کریم مستحفظ که مدتی روبروی بانک صادرات مرکزی سلمانی داشت.کریم مستحفظ ابتدا مغازه ی خود را روبروی مسجد جامع بنا کرده بود.او در تعزیه ی حسینی سال ها نقش درویش را بازی می کرد و در اواخر عمر به رانندگی پرداخت.
درباره این سایت