باغ ها:بررسی موضوع باغ ها در شوش جدید دارای ابعاد متفاوتی است.از نظر تعریف باغ به مکانی اتلاق می گردد که دارای محصور باشد.در آن انواع محصولات باغی کشت و برداشت شود و از نظر علمی نیز قابل قبول گردد.این تعریفی خاص از نام باغ است.در شوش معنای باغ هرگز این چنین نبوده است.
در باورهای عوام نام باغ به محصور بودن آن اتلاق نمی شد.بررسی ها نشان می دهد که مردم آن زمان شوش نام باغ ها را یا با نام افراد صاحب خطاب می کردند یا آن هایی را که در آن به کار مشغول بودند را مورد نظر قرار می دادند.به طور مثال باغ سیدها که همان مزرعه ی آقایان افسری بود در شوش مشهور گشت.
با توجه به باورهای آن زمان من نیز همین راه را طی می کنم و به تاریخچه ی آن تحت عنوان خاطرات شهر می پردازم.البته که تصاویر باقی مانده از آن زمان گفته های ما را تایید می کنند و لذا نمی توان این گذشته را از بین برد.پرداختن به این موضوع از نظرهایی می تواند وضعیت سابق شوش را هم معین کند.
معروف ترین باغ آن زمان به باغ احمد معروف بود.جالب ترین نکته این است که شخص احمد خسرایی تنها باغبان و نگهبان این باغ بود اما مردم آن را به همین نام می شناختند.باغی بزرگ که روبروی حرم دانیال و البته کمی پایین تر و مشرف به شاوور بود اما با دیوارهای گلی محصور گشته بود.
مالکین این باغ آقایان حاج عباس قبیطی،حاج عبدالحسین دانیالی و آیت الله نبوی بودند.از نظر تمیزی و پرداختن به آن بسیار خوب و همیشه آبیاری آن انجام می گرفت.آب از یک طرف وارد آن می گردید و از طرف دیگر خارج می شد.من شخصا در آن گشت زدم و تمام ابعاد آن را به یاد دارم.
در دوران تحصیل و هنگام صبح در سایه ی دیوارهای آن درس می خواندیم و معمولا تا هنگام ظهر که خورشید به وسط آسمان می رسید دارای سایه بود.مکانی که در آن قدم ن درس می خواندیم آب خارج می شد و لذا نوعی خنکی نیز ایجاد می کرد.البته که اطراف آن خالی از ساختمان یا سکنه بود و به نوعی از شهر فاصله داشت.میوه های پاییزی و تابستانی در آن رشد می کردند.
دومین باغ معروف به علا بود.این باغ که در بخش احمد آباد امروزی است دارای مالکی مشخصی به نام نظام السلطنه بود.این باغ معروف به باغ مارها هم بود.من این را هم دیدم اما از ورود به آن کاملا می ترسیدم.هنوز یادم هست که دوستی از ما وارد شد و مار آن را گزید به طوری که رو به مرگ بود.آن فرد در حال حاضر در قید حیات است.
نمی دانم علت وجود این همه مار چه بود اما می دانم که هرگز پاکسازی نمی شد و همیشه گیاهان وحشی خود نمایی می کردند.این امر بر خلاف باغ احمد بود که همیشه پاکسازی می شد.علا که باغبان آن بود هم اکنون در اندیمشک زندگی می کند.او پدر فرزند شهیدی از شوش است.
از دیگر باغ های قدیمی شوش که محصور بودند می توان به باغ دانیال نیز اشاره کرد.این باغ دقیقا در محلی است که امروز پارکینگ شده است.درختان رو به فلک کشیده ی آن تا کنار شاورر هم کشیده می شدند.من درون آن را ندیدم اما از کنار آن بارها گذشتم و از دیوارهای آن گذر نمودم.تقریبا مساوی با ساحل شاوور بود و به سختی می شد از یک طرف به سمت دیگر رفت.
از باغ های دیگری که می توان به ان اشاره نمود.باغ سیدها بود که هرگز دیوارکشی نبود.اگر آادرس دقیق آن را بتوان ترسیم نمود می توان آن را از خیابان آموزگار امروزی به سمت تپه ها و نیز به سمت قبرستان آخراسفالت و تا مسجد امام رضا محصور دانست.تلمبه ای از چاه آب می کشید و آبیاری می کرد.با اینکه باغبان آن عبدالنبی بود اما بر خلاف سایر باغ ها به مالکین آن مشهور گشت.البته کسانی مانند احمد باخدا هم باغبان آن بود که مردی مومن و پاکدست بود.
باغ های دیگری مانند باغ شاشا یا باغ نادر هم معروف بود اما واقعا باغ نبودند بلکه نوعی مزرعه ی خیار و خربزه بودند که مردم از آن ها مستقیم خرید می نمودند.من بارها از این دو باغ محصول خریدم.وجود این باغ ها در اطراف شوش گاه تا بیشه زارها هم کشیده می شدند.شاید این به معنای کشاورزی شوش و استعداد آن باشد.
در آن زمان باغ های دیگری هم بودند که تا مدت ها پابرجا باقی ماندند مانند باغ نظام السلطنه که در مسیر شوش به عمله بود و دقیقا از روبروی بیمارستان تا قبرستان آخراسفالت کشیده می شد.این باغ ها را بیشتر از اینکه مالکین اداره کنند به دست باغبان ها سپرده می شد.
باغ مرحوم حاج عبدالجابر کردپور یکی از معروف ترین باغ ها در شوش بود.محل آن که بسیار هم وسیع بود آنطرف رودخانه ی شاورر و از روبروی فرمانداری به سمت بالا بود.من بارها در آن وارد شدم.زحماتی که در این باغ کشیده می شد باعث تولیدات مطلوبی می گشت.گرچه در مورد مالکیت آن بارها اختلافاتی مطرح شد اما آنچه می دانم این است که با نام عبدالجابر مشهور بود و خود ایشان دائم در آن حضور داشتند.انصافا مرد مومن و خداشناسی بود.
شاید باغی که هنوز هم پا برجا مانده است باغی به نام موسسه باشد که امروز در سه راه هفت تپه باقی مانده است.مرحوم خوانساری برای اولین بار از کشاورزی مکانیزه استفاده کرد و خود شخصا به اداره ی آن می پرداخت.این باغ هنوز با نام موسسه معروف است و به دست فرزندان او اداره می شود.فکر می کنم در دهه ی چهل این باغ وجود داشت.
باغداری در شوش و بررسی تاریخی آن نشان می دهد که استعدادی عجیب در شوش وجود داشته و امروز نیز قابل بررسی علمی است.زمین هایی که بهترین محصولات را در آن زمان تولید می کردند و البته هرگز از انواع کودها یا سم ها نیز استفاده نمی شد.آب فراوان همراره با مردمانی کوشا آن را به بخشی مهم در منطقه تبدیل کرده بود.
درباره این سایت